نقد و بررسی آرای محمد عابدالجابری دربارۀ چالش‌های تفکر و دانش اجتماعی بومی در جهان اسلام

Authors

  • صدیقه سلطانیان دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی
  • محمداسماعیل حاج‌هاشمی کارشناس ارشد جامعه‌شناسی
  • یونس نوربخش استادیار گروه جامعه شناسی- دانشگاه تهران
Abstract:

تفکر اجتماعی متفکران مسلمان در دو سدۀ اخیر عمدتاً برای پاسخگویی به نیازهای مسلمانان در عصر جدید به‌وجود آمده است. پیدایش علوم جدید و تحولات صنعتی در جوامع غربی و ظهور استعمار ازیک‌سو و از طرف دیگر نفوذ آرا و افکار مدرنیته در میان متفکران جوامع اسلامی، الگوبرداری یک‌سویه از تمدن غربی را در اندیشه و بیان برخی از آنان به همراه داشت. از طرف دیگر، متفکران مسلمانی بودند که می‌خواستند علل عقب‌ماندگی مسلمانان را کشف کنند و براساس آن سربلندی آغازین را به مسلمانان بازگردانند. آنها در تلاش بودند تا با ایدۀ بازگشت به اسلام و گاه با وام‌گیری بسیاری از مفاهیم مدرن غربی نظیر فردگرایی، آزادی، برابری، شورا و دموکراسی و امتزاج آنها با اسلام بتوانند با ارائۀ قرائتی جدید از اسلام و بازسازی آن، پاسخی مناسب به مسائل پیش‌ روی جامعۀ اسلامی بدهند یا در سطحی بالاتر دانش اجتماعی مناسب را تولید کنند. تفکر پیشرفت و سکولاریزم دو مسئلۀ مهم آنها بود که تحقق آنها در خاورمیانه در چالش با دین و سنت‌های اجتماعی بود. در این مقاله با بررسی آرای محمد عابدالجابری در سه سطح موضوع، روش و نظریه با تأکید بر مفهوم عقل عربی ایدۀ ایجاد تفکر اجتماعی مستقل و بومی را مورد بررسی قرار دادیم. در سطح موضوع مسئله، به مقولات آسیب‌شناختی بومی و پدیده‌ها و مفاهیم مورد توجه وی پرداختیم. و در سطح روش و نظریهْ محیط رشد و آموزش نظری، نظریات و متفکران مؤثر در اندیشه، و چارچوب‌های نظری مورد استفادۀ این متفکر را بررسی کردیم.  

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

«تصدیر» و نقد آرای بدیعیان دربارۀ آن

تصدیر یکی از آرایه­‌های بدیعی و تمهیدات هنری است و کاربرد آن در متون ادبی سابقه‌ای کهن و طولانی دارد. تکرار الفاظ در شعر، صورت‌های مختلفی دارد و طیّ تاریخ، تعبیرها و تعریف‌های مختلفی از آن ارائه شده است؛ مانند جناس، تصدیر یا همان ردّالصدر الی العجز/ ردّالصدر علی العجز و تکریر. در این پژوهش با رویکردی جدید تلاش ‌شده ‌است پس از ذکر سیر تاریخی آرای برآمده از بلاغت کهن فارسی در این زمینه، نظر قدما درب...

full text

Degenerate Four Wave Mixing in Photonic Crystal Fibers

In this study, Four Wave Mixing (FWM) characteristics in photonic crystal fibers are investigated. The effect of channel spacing, phase mismatching, and fiber length on FWM efficiency have been studied. The variation of idler frequency which obtained by this technique with pumping and signal wavelengths has been discussed. The effect of fiber dispersion has been taken into account; we obtain th...

full text

نقد و ارزیابی کتاب سیاست/ دانش در جهان اسلام هم‌سوئی معرفت و ایدئولوژی در دوره سلجوقی

نوشتار حاضر جایگاه تبیینی و تفسیری کتاب سیاست/ دانش در جهان اسلام همسوئی معرفت و ایدئولوژی در دوره سلجوقی را از دو منظر ایجابی و سلبی مورد نقد قرار می­دهد. دوران حکومت سلجوقیان، دوران متمایزی را در تاریخ ایران و جهان اسلام رقم زد. وضعیت فرهنگیِ جامعه اسلامی به ویژه از منظر دانش و رابطه آنها با نهاد سیاست در دوره سلجوقی از وجوه ممتاز و کمتر شناخته شده فرهنگ و تمدن اسلامی در این دوره است. مؤلّف کتا...

full text

نقد سنت و تجدد و نسبت آن با اندیشة سیاسی محمد عابدالجابری

محمد عابدالجابری که ازجمله نومعتزلیان است، با نگاهی عقلانی و انتقادی به دنبال استفاده از تفکرات جدید و میراث گذشتة اسلامی خود بوده است و تحت تأثیر برخی از روش‌شناسی‌های پست‌مدرنِ جدید در غرب، فارغ از تفاوت‌های فلسفی و بنیادین، در پی برساختن نظام فکری معرفتی و سیاسی از طریق نقد سنت و تجدد است. اگرچه جابری از سویی با نقد جریان‌های فکری موجود که در آن‌ها اعتقاد بر همسازی سنت و تجدد است و با ناکارآم...

full text

بررسی و نقد کتاب وضعیت پست‌مدرن: گزارشی دربارۀ دانش

ژای فرانسوا لیوتار در دهۀ ۱۹۷۰ کتاب وضعیت پست‌مدرن: گزارشی دربارۀ دانش را، به‌سفارش شورای دانشگاه‌های حکومت ایالتی کبک، نگاشت. وی به‌دنبال اثبات این ادعا بود که شرایط و موقعیت جوامع دست‌خوش تغییر شده‌اند و دانش و اطلاعاتْ تحت‌سلطۀ تکنولوژی به‌طور عام و کامپیوترها به‌طور خاص قرار گرفته است. پایان عصر صنعتی و تولید‌های انبوه به‌‌هم‌راه این تغییر وضعیت دانش را لیوتار عصر پست‌مدرن ‌می‌نامد ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 7  issue 3

pages  128- 149

publication date 2013-09-01

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023